Μέχρι πρόσφατα, θα φάνταζε αδιανόητο: το 2025, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ της Ισπανίας ξεπέρασε εκείνο της Ιαπωνίας, μιας εκ των ιστορικά ισχυρότερων οικονομιών του κόσμου. Πίσω από αυτό το φαινομενικό παράδοξο δεν κρύβονται μαγικές συνταγές, αλλά έξυπνες, επίμονες και καλά σχεδιασμένες πολιτικές. Η εμπειρία της Ισπανίας προσφέρει πολύτιμα διδάγματα για το νέο αναπτυξιακό υπόδειγμα της Ελλάδας.
Τι έκανε σωστά η Ισπανία;
Η Ισπανία δεν έγινε ξαφνικά πιο πλούσια. Ανέπτυξε:
- Υγιέστερη δομή παραγωγής
- Ευελιξία στην αγορά εργασίας
- Ισχυρή εγχώρια ζήτηση
- Στοχευμένη αξιοποίηση του τουρισμού και των υπηρεσιών
Αυτές οι παράμετροι μπορούν να προσαρμοστούν στα ελληνικά χαρακτηριστικά, αρκεί να υπάρχει συνεκτικό σχέδιο.
Κρίσιμα μαθήματα για την Ελλάδα – τι μπορούμε να προσαρμόσουμε στη χώρα μας
- Εγχώρια Κατανάλωση με Βάση την Εμπιστοσύνη. Η Ισπανία στήριξε τη μεσαία τάξη και την κατανάλωση με ευθύ τρόπο.
Στην Ελλάδα χρειαζόμαστε:
- Στήριξη της μεσαίας τάξης μέσω στοχευμένων εισοδηματικών πολιτικών, όχι με υπερβολικό δανεισμό.
- Αποφορολόγηση παραγωγικής βάσης για ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.
- Μείωση γραφειοκρατίας και παροχή χρηματοοικονομικών εργαλείων στις ΜμΕ.
- Τουρισμός με Προστιθέμενη Αξία. Δεν αρκεί να υποδεχόμαστε εκατομμύρια τουρίστες. Χρειάζεται:
- Διασύνδεση τουρισμού με αγροδιατροφικό τομέα και τοπικές ταυτότητες.
- Διεύρυνση περιόδου και ανάπτυξη ειδικών μορφών τουρισμού (π.χ. γαστρονομικός, ιατρικός, πολιτιστικός).
- Ανάδειξη εναλλακτικών προορισμών όπως η Φθιώτιδα, επενδύοντας σε εμπειρίες και όχι μόνο σε διαμονή.
- Κλάδος Υπηρεσιών ως ο πραγματικός Επιταχυντής. Ο τομέας των υπηρεσιών φέρνει άμεσα χρήμα στην οικονομία και καλύπτει νέες ανάγκες:
- Δημιουργία κέντρων υποστήριξης επιχειρήσεων, λογισμικού, logistics και πληροφορικής στην περιφέρεια.
- Εκπαίδευση ανθρώπινου δυναμικού σε σύγχρονες υπηρεσίες και ψηφιακές δεξιότητες.
- Ενίσχυση εξαγωγιμότητας υπηρεσιών (ιατρική τηλεδιάγνωση, δημιουργία περιεχομένου, τεχνολογικές λύσεις).
- Αγορά Εργασίας με Ρεαλισμό και Ασφάλεια. Οι ισπανικές μεταρρυθμίσεις συνδύασαν την ευελιξία με την κοινωνική ισορροπία.
Η Ελλάδα οφείλει να:
- δημιουργήσει ένα ευέλικτο αλλά δίκαιο εργασιακό πλαίσιο που συνδυάζει ευελιξία με κοινωνική προστασία.
- διαμορφώσει νέο πλαίσιο για συμβασιούχους με διαφάνεια και προοπτική σταθερής απασχόλησης.
- ενισχύσει την επαγγελματική κατάρτιση με άμεση διασύνδεση με τις ανάγκες της αγοράς.
- Δημογραφική Επαναφορά και Εργατικό Δυναμικό. Όπως η Ισπανία, έτσι και η Ελλάδα πρέπει να μετατρέψει τη δημογραφική πρόκληση σε ευκαιρία.
Με ενέργειες όπως:
- Επιστροφή νεολαίας του εξωτερικού με πραγματικά κίνητρα και προοπτικές.
- Στρατηγικές ένταξης νέου πληθυσμού με αξιοποίηση δεξιοτήτων και σεβασμό στη διαφορετικότητα.
- Στεγαστική και φορολογική πολιτική που ενισχύει τις οικογένειες και τη γονιμότητα.
Η Φθιώτιδα ως Πιλοτική Περιοχή
Η Φθιώτιδα έχει όλα τα δομικά στοιχεία για να λειτουργήσει ως πιλοτική περιοχή εφαρμογής αυτών των πολιτικών: κόμβος μεταφορών, τουρισμός τεσσάρων εποχών, ανθρώπινο δυναμικό, βιομηχανική ιστορία και πρόσβαση σε νέα χρηματοδοτικά εργαλεία.
Εμείς ως Επιμελητήριο Φθιώτιδας έχουμε ως στόχο:
- Τη δικτύωση επιχειρήσεων με διεθνή πρότυπα
- Την ανάδειξη του τοπικού παραγωγικού ιστού με εξωστρέφεια
- Την προώθηση καινοτόμων μορφών επιχειρηματικότητας (logistics, ευφυής τουρισμός)
Το Διακύβευμα της Δεκαετίας: Ανάπτυξη ή επανάπαυση
Η Ισπανία δεν αναστήθηκε μόνη της. Εργάστηκε σιωπηρά, επίμονα και συστηματικά. Η Ελλάδα καλείται να ακολουθήσει τον ίδιο δρόμο: παραγωγική αναδιάρθρωση, περιφερειακή ισορροπία και εμπιστοσύνη στον άνθρωπο και την επιχείρηση.
Συμπέρασμα
Η ανάπτυξη με νόημα απαιτεί σχέδιο, επιμονή και διαρκή προσαρμογή. Η εμπειρία της Ισπανίας δείχνει πως η παραγωγική αναδιάρθρωση, η επένδυση στο ανθρώπινο δυναμικό και η αξιοποίηση των τοπικών πλεονεκτημάτων μπορούν να οδηγήσουν σε ένα νέο, βιώσιμο αναπτυξιακό υπόδειγμα για την Ελλάδα.
“Δεν αρκεί να μιμηθούμε την Ισπανία. Οφείλουμε να ξεπεράσουμε τις προσδοκίες, όπως έκανε εκείνη”.
Χρυσόστομος Καρέλλης
Πρόεδρος Επιμελητηρίου Φθιώτιδας